De dramadriehoek is een communicatiemodel dat helpt om de dynamiek van conflicten tussen mensen te begrijpen. Het model werd in de jaren 1960 ontwikkeld door Stephen Karpman en bestaat uit drie rollen: het slachtoffer, de redder en de aanklager. De transformatie van de dramadriehoek is gericht het doorbreken van dit patroon en alternatieve rollen aan te nemen die er gericht zijn op het ontwikkelen van een gezonde relatie met jezelf en anderen.
Het slachtoffer
Het slachtoffer voelt zich hulpeloos en machteloos. Het slachtoffer neemt geen verantwoordelijkheid voor zijn of haar eigen situatie en ziet zichzelf als slachtoffer van de omstandigheden of van anderen. Het slachtoffer kan zich bijvoorbeeld klagen, huilen, boos worden of zich zielig voelen.
De redder
De redder wil het slachtoffer helpen en het slachtoffer redden van zijn of haar situatie. De redder neemt de verantwoordelijkheid over het slachtoffer en voelt zich schuldig als het slachtoffer niet beter wordt. De redder voelt zich beter dan het slachtoffer en de aanklager. De redder kan advies geven, oplossingen aandragen of het slachtoffer uit de problemen halen.
De aanklager
De aanklager is boos en verwijtend. De aanklager vindt dat het slachtoffer verantwoordelijk is voor zijn of haar situatie en geeft het slachtoffer de schuld. De aanklager kan bijvoorbeeld kritiek geven, oordelen of straffen.
De dynamiek van de dramadriehoek
De dramadriehoek is een vicieuze cirkel. Het slachtoffer roept de redder op, de redder probeert het slachtoffer te helpen, maar het slachtoffer blijft zich als slachtoffer voelen. Dit frustreert de redder, die uiteindelijk boos wordt en de rol van aanklager aanneemt. Het slachtoffer voelt zich nog meer als slachtoffer en roept de redder opnieuw op.
Transformatie van de dramadriehoek
Het is mogelijk om uit de dramadriehoek te stappen. Dit betekent dat je de rol van slachtoffer, redder of aanklager niet meer aanneemt. Alternatieve rollen die werken zijn de rol van de adelaar, de creator en de krijger.
De adelaar
De adelaar stijgt boven de conflictsituatie uit en neemt afstand van de situatie, om te onderzoeken wat er nu werkelijk aan de hand is. De adelaar neemt de tijd voor reflectie en doorziet daarmee de eigen bijdrage in het drama of conflict.
De creator
De creator onderzoekt nieuwe mogelijkheden, verlegt grenzen en verkent nieuwe stappen die gericht zijn op verandering. De creator is dol op magie en schuwt niet om hulp te vragen aan het universum. Dit creator is zich ervan bewust dat er altijd hulp is, zichtbaar of onzichtbaar en vertrouwt hier op.
De krijger
De krijger is stabiel, staat op eigen benen, toont moed en geeft liefdevol doch helder grenzen aan. De krijger spreekt zijn eigen waarheid en gaat voor zichzelf staan, maar blijft wel in verbinding met de ander. De krijger heeft het hart open naar beide kanten: naar zichzelf en naar de ander.
13 tips om uit het slachtofferschap te stappen
- Wees eerlijk naar jezelf: Bewustwording van je slachtofferrol is de eerste stap om eruit te stappen. Wees eerlijk naar jezelf zonder oordeel en kijk naar momenten in het verleden waarin je je eerder zo hebt gevoeld.
- Wees je bewust van de voordelen van de slachtofferrol: Het gevoel een slachtoffer te zijn kan soms aandacht en empathie opleveren. Het kan ook een excuus zijn om verantwoordelijkheid te vermijden. Het is belangrijk om te begrijpen dat het nemen van verantwoordelijkheid voor je eigen leven hard werken kan zijn, maar het kan ook leiden tot persoonlijke groei en succes.
- Accepteer dat je geen slachtoffer bent: Het kan moeilijk zijn om de voordelen van de slachtofferrol los te laten, maar het is belangrijk om te accepteren dat je geen slachtoffer bent van de situatie. Neem verantwoordelijkheid voor je eigen leven en maak bewuste keuzes die je helpen groeien.
- Stap in de rol van de creator en focus je op de oplossing. Stel jezelf de vraag “Wat kan ik doen?”. In plaats van te focussen op wat er mis is, focus je op wat je kunt doen om de situatie te verbeteren. Wat zou liefdevolle zet kunnen zijn? Wat zou een positieve benadering kunnen opleveren? Stap uit de comfortzone voor jouw eerste stap naar verandering.
- Stap in de rol van de krijger, leer om nee te zeggen. Het is belangrijk om te leren om nee te zeggen tegen dingen die je niet wilt doen. Als je altijd ja zegt, geef je anderen de macht over je leven. Nee zeggen tegen een ander, is ja zeggen tegen jezelf en wat jij nodig hebt. Het is een teken van zelfliefde.
- Stel grenzen en wees assertief. Het is belangrijk om grenzen te stellen aan wat je wel en niet accepteert van anderen. Als je geen grenzen stelt, laat je anderen over je heen lopen en word je voor je het weet een deurmat. Wat is belangrijk voor jou? Geef dit aan.
- Leer om jezelf te accepteren. Je bent helemaal goed zoals je bent in deze fase van je leven. Accepteer jezelf zoals je bent, met al je sterke en zwakke kanten en ontwikkel zelfcompassie. Hierdoor heb je minder behoefte om je als slachtoffer te gedragen.
- Vergeef jezelf en anderen. Wanneer je jezelf en anderen kunt vergeven, laat je het verleden los en kun je verder met je leven. Zie je fouten als een kans om te kunnen leren en groeien. Dat geldt uiteraard ook voor anderen die het in jouw ogen niet goed genoeg doen. Wees compassievol.
- Focus op de positieve dingen in je leven. Het is belangrijk om je te focussen op de positieve dingen in je leven. Dit helpt je om een positievere kijk op het leven te krijgen. Doe dingen die je leuk vindt en die je blij maken. Dit helpt je om je goed te voelen over jezelf en om te genieten van het leven. Vreugde is je geboorterecht!
- Zoek hulp als je het moeilijk vindt om uit het slachtofferschap te stappen. Sommige dingen zijn te groot om alleen te doen. Het is belangrijk om steun te hebben van anderen. Praat met vrienden, familie of collega’s over hoe je je voelt. Gedeelde smart is immers halve smart. Een coach of therapeut kan je helpen om de patronen van het slachtofferschap te doorbreken.
- Leef in het nu. Focus op het heden en laat het verleden los. Het verleden is niet meer te veranderen, maar je kunt wel de keuze maken om er anders mee om te gaan. Wat kies jij vandaag?
- Leer van anderen. Je kunt veel leren van andere succesvolle mensen. Lees boeken, luister naar podcasts of zoek mensen die je kunnen inspireren en begeleiden op je reis.
- Wees dankbaar voor wat er wel is in je leven en omarm je zegeningen. Uit je dankbaarheid naar je partner(s), familie, vrienden en collega’s. Het nodigt anderen uit om ook hun dankbaarheid naar jou te tonen en je leert beter te waarderen wat je hebt.
Tweedaagse systemische training: van drama naar droomleven
Zit jij met je partner in een herhalend patroon van aanklagen, slachtofferschap of redderschap? Geef je hem of haar de schuld van het ‘gedoe’ tussen jullie, voel je je slachtoffer van de situatie met een derde, denk je dat jouw partner niet zonder jou kan? Of ben je coach of therapeut en zoek je een diepgaand transformatiemodel voor de drama-driehoek? Kom dan op 18 en 19 maart 2024 naar deze tweedaagse systemische training ‘van drama-driehoek naar droomleven’ .
