De dramadriehoek is een model dat helpt te begrijpen hoe we in relaties met elkaar omgaan. In de dramadriehoek zijn er drie rollen: het slachtoffer, de aanklager en de redder. Het slachtoffer voelt zich machteloos en hulpeloos en zoekt hulp bij anderen. De aanklager geeft kritiek en legt de schuld bij de anderen neer. De redder probeert de anderen te helpen, maar houdt daarmee de situatie in stand.

Als je omgaat met iemand die in de rol van slachtoffer zit, is het belangrijk om je bewust te zijn van de dramadriehoek. Weet dat het slachtoffergedrag een overlevingsmechanisme is om met negatieve emoties om te gaan.

Slachtofferschap is een patroon. Het slachtoffer zal zich zo blijven gedragen, tenzij hij of zij de dynamiek van de dramadriehoek doorbreekt. Je kunt een slachtoffer alleen helpen als hij of zij zelf bereid is om te veranderen. Weet dat jij niet verantwoordelijk bent voor het gedrag van het slachtoffer.

‘Ik ben niet het slachtoffer van mijn omstandigheden. Ik ben de maker van mijn lot.’ – Oprah Winfrey

10 tips om je te helpen omgaan met het slachtoffer:

1. Wees bewust van je eigen rol. Vraag jezelf af of je zelf ook in een rol zit in de dramadriehoek. Als je bijvoorbeeld de rol van redder aanneemt, kan dat ertoe leiden dat het slachtoffer zich nog meer als slachtoffer gaat voelen.
2. Luister zonder te oordelen. Laat het slachtoffer zijn of haar verhaal vertellen zonder dat je hem of haar onderbreekt of bekritiseert. Toon empathie. Laat het slachtoffer weten dat je begrijpt hoe hij of zij zich voelt.
3. Laat het slachtoffer verantwoordelijkheid nemen. Het slachtoffer mag leren voor zichzelf op te komen en zelf oplossingen te zoeken. Dit kan je doen door het slachtoffer te vragen om zijn of haar eigen behoeften en verlangens te uiten.
4. Stel grenzen. Als je je overweldigd voelt door het slachtoffergedrag, is het belangrijk om grenzen te stellen. Dit kan je doen door het slachtoffer duidelijk te maken dat je niet altijd beschikbaar bent om te helpen. Jouw leven is net zo belangrijk. Het kan tijd en moeite kosten om het slachtoffer uit de dramadriehoek te helpen. Houd vol en blijf grenzen stellen.
5. Bied steun, maar niet teveel. Geef het slachtoffer het gevoel dat hij of zij niet alleen is en dat je hem of haar wilt helpen. Het is belangrijk om het slachtoffer te laten weten dat je er voor hem of haar bent, maar dat je hem of haar niet zal redden.
6. Wees assertief in je communicatie met het slachtoffer. Dit betekent dat je duidelijk en eerlijk bent over je eigen gevoelens en behoeften. Als het slachtoffer zich te afhankelijk van je begint te voelen, is het belangrijk om grenzen te stellen. Wil je niet langer hulp bieden, zeg dan bijvoorbeeld: ‘Ik wil je graag helpen, maar ik kan je niet alles voor je doen. Wat kun je zelf doen om de situatie te verbeteren?’
7. Zorg goed voor jezelf en je eigen leven. Zorg ervoor dat je voldoende rust, ontspanning en sociale contacten hebt waarbij je oplaadt.
8. Moedig het slachtoffer aan tot actie. Help het slachtoffer om verantwoordelijkheid te nemen. Moedig het slachtoffer aan zelf oplossingen te bedenken. Vraag wat hij of zij nodig heeft om de situatie te verbeteren.
9. Focus op de toekomst. Help het slachtoffer om positieve doelen te stellen en te werken aan het bereiken ervan. Wijs het slachtoffer op de alternatieve rollen als adelaar, creator en krijger, ontwikkeld door Leonie Linssen. Of tip deze tweedaagse systemische training.
10. Wees je bewust dat iedereen in het leven een eigen zielsbestemming heeft. Krijg je het slachtoffer niet in beweging, geef het dan uit handen en adviseer hulp van een professional.

Training voor coaches, therapeuten en cliënten

Veel coaches en therapeuten hebben als valkuil om in de rol van de redder te stappen. Ze zijn veelal autonoom, gewend om dingen alleen te doen en hebben vaak moeite met slachtofferschap. Redders hebben de neiging om zich beter te voelen dan aanklagers en slachtoffers. De winst is om zelf niet naar de eigen emoties te hoeven kijken. Daarnaast zijn veel coaches hooggevoelig en hebben zij de kwaliteit om met anderen mee te voelen, waardoor ze dieper kunnen werken.

Leonie Linssen heeft samen met coach en collega Loes Koot een tweedaagse training ontwikkeld waarbij systemisch gewerkt wordt om uit de rollen van de dramadriehoek te stappen. Deze training is voor zowel professionals als clienten. We zijn immers spiegels voor elkaar.
Hier lees je meer over deze training die 26 en 27 september 2024 plaatsvindt.